Elk jaar wachten de wintersporters en sneeuwliefhebbers op de eerste berichten dat er een flink pak sneeuw in de bergen gaat vallen.
Toch is de wintersporter niet meer afhankelijk van de natuurlijke
sneeuwval. Steeds meer skigebieden hebben allerlei methoden om te kunnen
garanderen dat het winterseizoen, ongeacht de sneeuwval, op tijd kan beginnen. Hoe
zorgen die gebieden dat er genoeg sneeuw op de pistes ligt en welke rol
speelt het weer hierin? Dat lees je in dit artikel.
In het begin van december zuchtte de zuidelijke Alpen onder een tweevoudige sneeuwdump. In een week tijd zorgden twee sneeuwdumps voor een meters dikke laag sneeuw aan de zuidkant van de Alpen. Toch werkt het weer niet altijd mee. Denk maar aan de ‘beruchte’ winter van 2016 waarin er tijdens de Kerst op witte linten moest worden geskied. De aanloop van de winter was in dat jaar droog en zacht waardoor er op veel plaatsen nauwelijks sneeuw lag. Toch lag er sneeuw op de hellingen. Wat veel wintersporters namelijk vaak niet zien is dat de eerste voorbereidingen van het winterseizoen al genomen worden ver voordat de eerste bezoekers bij het gebied aankomen.
Zo worden in de herfst de sneeuwkanonnen al met helikopters omhoog gebracht en wordt de eerste sneeuw op de pistes aangebracht. Welke methoden kunnen skigebieden gebruiken om die eerste sneeuw op de pistes te krijgen?
Deze ‘sneeuwmakers’ heeft iedereen die in de bergen is geweest weleens gezien: de lansen en kanonnen die naast de pistes staan. Ver
voordat de eerste wintersporters het gebied bezoeken worden er al
voorbereidingen genomen voor het winterseizoen. In de herfst draaien de
sneeuwkanonnen al om sneeuwhopen te vormen. Deze worden als het seizoen
dichterbij komt uitgereden over de hellingen om zo een stevige basis te
vormen. Geproduceerde sneeuw is namelijk een stuk compacter dan
natuurlijke sneeuw waardoor het minder snel zal wegsmelten.
Om sneeuw te produceren wordt water onder hoge druk (10-80 Bar) verneveld naar buiten gebracht. Dit water is vaak afkomstig van stuwmeertjes hoger op de berg. Wanneer dit vernevelde water onder hoge druk uit de lans of het kanon komt zet deze in de vrije lucht sterk uit. Bij dit uitzetten koelt de lucht rondom dit water flink af. Een mooie vergelijking kan gemaakt worden met deodorant die koud aanvoelt nadat deze uit de spuitbus komt. Ook zorgt de verdamping van de waterdruppels voor extra afkoeling. Door het sterke afkoelen van de lucht kunnen de watedruppels veranderen in ijskristallen die vervolgens op de piste neerdwarrelen.
Daarnaast zijn er nog een aantal weersinvloeden belangrijk. De belangrijkste zijn de temperatuur en luchtvochtigheid. Hoe droger de lucht, hoe hoger de temperatuur kan zijn om sneeuw te produceren. Bij drogere lucht zal er namelijk meer verdamping plaatsvinden waardoor de lucht om de druppels beter af kan koelen. Zo kan er zelfs sneeuw geproduceerd worden bij temperaturen boven het vriespunt!
Hoe dat kan? Dit hangt samen met de zogenaamde 'natteboltemperatuur' die bepaald wordt door onder andere de temperatuur en luchtvochtigheid. De natteboltemperatuur geeft aan tot welke temperatuur de lucht kan afkoelen door verdamping. Hoe droger de lucht is, hoe lager de natteboltemperatuur wordt. Voor de productie van sneeuw is een natteboltemperatuur van -2.5°C of minder nodig. Hoe kan er dan sneeuw gemaakt worden bij temperaturen boven het vriespunt? Bij een temperatuur van bijvoorbeeld 2°C en een relatieve luchtvochtigheid van 30% ligt de natteboltemperatuur rond de -2.5°C. Er kan dus sneeuw geproduceerd worden. Het kan ook zijn dat het vriest maar te vochtig is. Bij bijvoorbeeld een temperatuur van -1°C en een relatieve luchtvochtigheid van 90% is de natteboltemperatuur -1.5°C. Er kan geen sneeuw geproduceerd worden.
Toch hoeft het niet meer droog en koud te zijn voor het maken van sneeuw. Tegenwoordig bestaan er zelfs heuse ‘sneeuw fabrieken’ of ‘Snow factories’. Dit zijn machines in containers of kleine gebouwen die zelfs bij temperaturen (ruim) boven het vriespunt sneeuw kunnen produceren. Ze maken hierbij gebruik van een techniek waarin de lucht al binnenin het apparaat sterk afgekoeld wordt. Een warmtewisselaar ontneemt de warmte van de binnenkomende lucht waardoor
deze afkoelt tot onder het vriespunt. Hierdoor kunnen er ijskristallen
gemaakt worden die vervolgens op de piste gebracht kunnen worden. Onder andere Winterberg maakt gebruik van deze techniek naast de 'reguliere' sneeuwkanonnen en -lansen.
Tot slot is er nog een optie: ‘snow farming’.
Bij deze methode wordt de sneeuw van de laatste winter gebruikt. Aan
het einde van het seizoen wordt de sneeuw op een grote bult
samengebracht. Deze bult wordt afgedekt met folie, zand of stro. Hierdoor is de bult zeer goed geïsoleerd waardoor de sneeuw niet of nauwelijks smelt. Aan het begin van het seizoen wordt deze sneeuw uitgereden over de piste of loipe waardoor de basis gelegd wordt voor het nieuwe winterseizoen. In de zomer zijn de sneeuwhopen nauwelijks te herkennen:
Unser Schneedepot ist immer noch top in Form
— Biathlon Martell (@BiathlonMartell) September 7, 2015
our snowdepot is still in a great condition #snowfarming #biathlon pic.twitter.com/qoKKWr56e9
Finally: the #crosscountryskiing season starts this Friday in Leutasch! 🎿🥳 Find all important #safety measures & information here: https://t.co/55LxnDlF45
— OlympiaregionSeefeld (@seefeldtirol) November 18, 2020
Are you ready for the first kilometres of cross-country #skiing this #winter?! 💯#xcskiing #visitseefeld pic.twitter.com/YeWVtwJLjv
Daarnaast kan snow farming
ook een energiezuiniger alternatief bieden dan sneeuwkanonnen als er
gebruikt gemaakt wordt van natuurlijke sneeuw. Er is immers geen
elektriciteit of water onder hoge druk nodig om sneeuw te maken. Daarnaast
is een gebied dan ook niet afhankelijk van het weer in de herfst en
vroege winter om sneeuw te produceren via sneeuwkanonnen. Een bekend gebied dat elk jaar zeer vroeg een piste opent is Kitzbühel. Met behulp van snow farming opent daar in oktober al een piste op zo’n 2000 meter hoogte. Vaak wordt er dan geskied bij temperaturen (ruim) boven het vriespunt en is de winter nog ver te zoeken. De wintersporter is dus steeds minder afhankelijk van natuurlijke sneeuw of het weer om sneeuw te produceren, al blijft natuurlijke sneeuw uiteraard het mooiste!
De ski-events tijdens olympische winterspelen in Beijing vertrouwen ook volledig op kunstmatig gemaakte sneeuw in een gebied waar water schaars is. Hieronder een Bloomberg reportage.
"It has a history of water shortages."
— Bloomberg Quicktake (@Quicktake) January 24, 2022
China is relying on snow and ice-making machines to prepare for the #Beijing2022 #Olympics in one of the driest parts of the country. @colum_m reports from Chongli, about an hour high-speed train ride from Beijing https://t.co/WI97DwYOz7 pic.twitter.com/ycl1PQotSK
Thumb: Adobe/alexanderruhrin
Bekijk hieronder de neerslagverwachting van het Harmonie weermodel voor de komende 48 uur. Meer weerkaarten bekijken doe je op I'm Weather.
Wordt het lekker weer of niet? Hoewel de beleving voor iedereen anders is, hebben we getracht een algemeen cijfer te geven voor het weerbeeld per dag. Het weercijfer is gebaseerd op een algoritme dat is gecreërd door onze meteorologen en bevat variabelen als zonuren, (gevoels)temperatuur, wind, neerslag en wolken. Vooral een rustig en zonnig weerbeeld zorgt voor een hoge score van het weercijfer.